Demet Mutlu, şöyle anlatıyor öyküsünü:
İnşaatçı ve çok yoğun çalışan annesi ona ilk rol modeller oluyorlar.
New York’ta doğdum. Babam işadamı, inşaat projeleri yapardı. Hem New York’ta, hem Türkiye’de. Annem ise Citibank’ta çalışıyordu. Babam (Bilal Mutlu) genç yaşta New York’a gitmiş. Şu an 76 yaşında ve halen aktif. Aslen Ankaralı. Annem ise Adanalı. Tarsus Amerikan’da okumuş, sonra İstanbul ardından New York. Orada da babamla tanışmışlar. İkisinin de yoğun iş hayatı vardı. Benim için güzel rol model oldular. Bana küçük yaştan itibaren hep ‘yapabileceğim’ anlatıldı. New York’ta aslında 3 yıl kaldım. Sonra İngiltere’de ilk okulun 3, 4 ve 5’inci sınıflarını okudum.İtalya’da da lise okudum. New York’ta işletme eğitimi aldım. Türkiye’ye döndüm.
7 yıl profesyonel hayatta çalışıyor.Girişimci olmak fikriyle hep başarılı girişimcilerin sohbetlerini izliyor, dinliyor.Dijitalin pazarlama gücünü farkediyor.
İşletme mezunu olarak hep küresel şirketlerde çalıştım. Finans bölümünde, üretimde, iş geliştirmede ve pazarlamada hepsinde tecrübe edindim. İstanbul, İsviçre, Japonya ve New York’tan sonra da Harvard’da MBA yapma kararı aldım. Çünkü girişimci olmak istiyordum, bunun için de iyi bir eğitimim olmalıydı. Okulda, iş projeleri yapıyorduk. Çok sayıda başarılı girişimci gelip bizimle sohbet ediyordu. Birçok önemli şirketin iç yapısını zaten bizzat görmüştüm. Ancak en çok yeni iş geliştirme, proje yönetme bana çok heyecan vermişti. Japonya çok ilginç bir deneyimdi benim için orada daha 2005 yılında dijitali yaşadım, öğrendim. Dijitalin pazarlama gücünü gördüm.
Rihanna ile proje
ABD’de çalıştığım şirketin ‘zencilere kozmetik’ pazarlamadaki başarısızlığını aşmak için bir proje yönettim. Sarışın mavi gözlü kadınlarla sunulan kozmetiğin zenci kadınları çekmeyeceğini anlattım ve Rihanna ile anlaşıp o projede büyük başarı elde ettik. Meşhur Umbrella şarkısıyla ilk çıkışında, bizim projemizle yeni bir alan açtık. Bir arkadaşım internette bir kozmetik projesi yaptı ve başarılı oldu. O benim için cesaret vericiydi. Ben de internetten ‘moda’ satmaya karar verdim. İstanbul’daki tasarımcıların ürünleri ile Türkiye genelindeki kadınların hatta İstanbul’un Beşiktaş Nişantaşı Osmanbey dışındaki semtlerinde oturanların bile buluşması zordu. Tasarımcıların da mağazaları yoktu. İşte bu aradaki bağlantıyı internetle yaparız diye düşündüm. Üstelik moda benim de tutkumdu. Türkiye’de bu alanda büyük boşluk olduğunu düşünüyordum.
Satışa başladıktan 6 ay sonra ortaklık için kapımız çalındı
Demet Mutlu, internetten moda satma fikriyle çıktığı yolda 300 bin dolarlık başlangıç sermayesiyle hareket ettiklerini anlatıyor ve şöyle devam ediyor: “İnovatif bir girişim yapmadık. ABD’deki benzer iş modelini uygulamış oldum. Modaya odaklandım, 18 Mart 2009’da şirketi kurduk, Eylül 2009’da lansman ve satış başladı. Babam başlangıçta ‘seni bunun için mi bu kadar okuttuk’ diyordu (bugünlerde fikri değişti). Satış başladıktan 3 ay sonra Tiger Global geldi. 4.3 milyon Euro’luk kaynak geldi. Reklam, pazarlama, teknoloji yatırımı yaptık. Moda organizasyonlarına sponsor olmaya başladık. Kleiner Perkins ortaklık istedi, iş daha da büyüdü. Şu an trendyol.com’un yüzde 60’ı fonlarda. ‘Büyük olanın parçası olmak çok daha akıllıca.”
Alışverişin yüzde 80’ini kadınlar yapıyor
Demet Mutlu, trendyol.com’un ‘yüzü’ olarak seçtikleri şarkıcı Hadise’nin Türk kadınları tarafından çok sevildiğini söylüyor ve şu bilgileri aktarıyor: “Üyelerimizin yüzde 70’i kadın, alışverişin yüzde 80’ini kadınlar yapıyor. Onların en sevdiği popüler ismi marka yüzümüz yapmak istedik. Hadise’nin ‘O Ses Türkiye’deki performansından etkilendik. İsabetli karar vermişiz. Büyüme hızlandı.”
Demet’in Genç Kagider’in geçen seneki panellerinden birinde,” Genç kızlarımızın bir kısmı okuyor, iyi eğitim alıyor, sonrada çalışmıyor, evinin kadını olmak istiyor, bu konuda onlara ne demek isterseniz. ” diye sorulduğunda; verdiği cevabı ve kendinden örneklemeyi çok beğendim.Aşağıda çok değerli bulduğum bu saptamasını özellikle genç kızlarımız için ekledim.
“Başarı bir bütündür. İş kadını işinde olduğu kadar; evinde iyi bir eş ve anne ise başarısı onunla daha da bütünlenecek ve büyüyecektir, diyen Demet Mutlu sadece evinin kadını olarak yaşamak isteyen kadınların; bir müddet sonra kendini eksik yetersiz hissedebileceği, eşine eşlik etmekte zorluklar yaşayacağına inandığını, annesinin de bu konuda kendisine çok iyi örnek olduğunu anlattı. Kendisi de işlerinin en yoğun olduğu kuruluş dönemlerinde, cesurca evlilik yapmaktan çekinmiyor.
Biz de çevremize baktığımızda genelde başarılı iş kadınlarının, evinde de aynı başarıyı sürdürdüklerini özellikle çok görüyoruz.Girişimci olmanın özel bir yetenek istediğine inananlardanım. Ama kızlarımızın ister girişimci olsunlar , ister profesyonel hayatı seçsinler, ister evli, ister bekar; mutlaka çalışmalarından yanayım.Çalışma hayatını evliliğin ilk yılların da, özellikle çocukları küçükken zor gibi görebilirler. Ama inanın öyle değil, hepsinin çareleri bulunuyor. Zamanlama, şartlar dengesi içinde kurulduğunda;çocuklar daha sağlıklı, bilinçli mutlu, özgüvenli yetişiyorlar. Her çalışan kadın hem kendi için, hem ailesi için büyük gurur kaynağı oluyor. İşinde çok başarılı, çok aktif hem de bir çocukla yetinmeyip üç dört çocuğu da başarıyla büyüten örnekler oldukça fazla. Sizlere önümüzdeki günlerde böyle bir iki girişimcilik öyküsünü hemen anlatmalıyım.
Çok başarılı, güzel ve genç örnek Demet Mutlu’nun ileride de farklı başarı haberlerini paylaşmak isteyeceğimden eminim.
Girişimciler, işini kurarken, büyütürken finans ve ortaklar nasıl bulur, bu konuda yeni bir yazı serisi başlatacağımı geçen hafta yazmıştım. Önümüzdeki günlerde başlayacak.Demet de bu konuda çok değerli bir örnek, çok başarılı ortaklıklarla, onların finans ve mentörlük katkılarıyla işini çok büyüten süper bir örnek. Aşağıda Demet’in milliyet.com.tr de çıkan işi trendyol‘la ilgili röportajı ekledim.Sevgiler, sevgiler…
Bizim de bir garaj öykümüz oldu sonunda. Ve garajda bir kadın var üstelik. Girişimci işkadını Demet Mutlu’nun üç yıl önce kurduğu fırsat sitesi Trendyol.com büyüdükçe büyüyor. Şirketine ortak olan her işadamı kârını ettikten sonra hisselerini yeni bir ortağa bırakıyor neredeyse. Yalçın Ayaydın şirketteki payını ABD eski Başkan yardımcısı Al Gore’a bırakmış durumda. Al Gore Türkiye ziyaretinde şirketin Ayazağa’daki merkezine gidip bilgi aldı.
İnsan inanmakta zorlanıyor. Üç yıl önce internet üzerinden kıyafet satmak üzere kurulan bir sitenin değeri 300 milyon doları bulmuş. Şirkette 850 kişi çalışıyor, ciro 150 milyon doları aşmış. Şirket demek ne derece doğru onu da bilmiyorum. Trendyol.com daha çok bir film, fotoğraf stüdyosunu andırıyor. Fotoğraf muhabiri arkadaşım Hüseyin Özdemir’le indiğimiz alt katta girdiğimiz 10 odada da mankenlerle çekim yapılıyordu. Siteye koymak için günde 5 bin çekim yapıyorlarmış. Kulis bölümlerinde makyaj yapanlar, kıyafet değiştiren mankenler, kıyafetleri taşıyanlar… Demet Mutlu da bir patrondan çok yönetmene benziyordu.
300 bin dolarla işe başladı
New York doğumlu Demet Mutlu sonrasında İngiltere ve İtalya’da okumuş. Ortağı Begüm Tekin ile çıktıkları yolda daha altıncı aydan itibaren ortaklık teklifleri almışlar. Emre Kurttepeli, Yalçın Ayaydın, Sidar Şahin’in bir dönem ortak olduğu şirket bugüne kadar 50 milyon doların üstünde yabancı yatırım çekti. İsviçre, Japonya, Amerika’da küresel şirketlerde finans, üretim, pazarlama alanlarında çalışan Demet Mutlu, 2008’de Harvard’daki işletme masterını yarım bırakıp Türkiye’ye döndü. İnternetten moda satma fikriyle 300 bin dolarlık başlangıç sermayesiyle sitesini kurdu. Üç ay sonra Tiger Global ortak oldu siteye. Arkasından Kleiner Perkins… ABD’li Fortune dergisinin ‘Dünyanın En Güçlü 10 Kadın Girişimcisi’ arasında gösterdiği Demet Mutlu ile hazır giyim ve e-ticaret pazarını konuştum.
Tüketiciyi ücretsiz iadeyle yakaladı
* Herkes restoran ya da alışveriş sitesi açmak istiyor… Bu kadar kolay mı, herkese ekmek var mı?
Ama herkes! En son eşimin 60 yaşındaki kuzeni de, “Bir fikrim var, site açmak istiyorum” deyince, “Eyvah” dedim. Açmak çok kolay, üç beş bin dolara açıyorsunuz. Ama büyütmek zor. İnternette küçük rakamlarla büyüyemiyorsunuz. Mesela biz 3 milyon üyeye eriştikten sonra para kazanmaya başladık. İnternette iş yapıp da büyüten marka haline getiren girişimci sayısı çok az. Bir defa çok iyi bir ekibiniz olmalı. Yaptığınız işle ilgili olmanız lazım sonra. Ben ve ortağım Begüm modayla çok ilgili omasak bu kadar tutunabilir miydik, emin değilim. Sonra size yatırım yapabilecek büyük yatırımcıları arkanıza almanız lazım. Bunları yapabilirseniz evet kolay! Müşterileri her anlamda tatmin etmeniz lazım. Çünkü hızlı değişiyor her şey. Bakmayın siz, Türkiye’de çok gelişmiş bir sektör değil bu. Biz hata yapa yapa öğrendik. Ücretsiz iade sistemini ilk biz getirdik. Bu müşteri memnuniyetini ciddi şekilde artırdı.
* İşinizin ne kadarı moda bilgisi, ne kadarı internet?
Ben de ortağım Begüm Tekin de internet dahisi falan değiliz. Modayı çok severiz. Bu ihtiyacı görüp böyle bir site açtık. Daha önce başka siteler de vardı çok başarılı olan. Ama bu kadar moda odaklı, mankenle çekimle, styling’le, Türk tasarımcılarla, kadınlara odaklı bir site yoktu. Konseptiyle, sitenin tasarımıyla… Orada bir ihtiyaç vardı. Perakendeye baktığınızda kadınlar yüzde 70 oranında alışveriş yapıyor. Fakat dönüp internete baktığınızda çoğunlukla erkeklerin alışveriş yaptığını görüyordunuz. Biz bu ihtiyacı gördük.
İnternette alışveriş sabah yoğun
* Şu an itibariyle kaç bin işlem gerçekleşti? (Demet Mutlu ile geçen çarşamba sabah saat 11.30’da buluştuk.)
15 bin işlem olmuş şu saat itibariyle. Hafta sonu daha da yükseliyor ama rakamlar.
* O zaman daha çok sabah saatlerinde alışveriş yapılıyor…
Kesinlikle. Fiziksel mağazalarda akşamüstleri daha çok alışveriş olur. İnternette ise sabah saatlerinde. Hafta sonlarında rakamın bu saatlerde 50 bini de bulduğu oluyor. İnsanlar daha çok iş saatlerinde alışveriş yapıyor internette.
* Toplam perakende pazarındaki satışların ne kadarı internet üzerinden gerçekleşiyor?
Toplam perakende pazarının büyüklüğünün 137 milyar TL olduğu görülüyor. Bunun yüzde 2’si online. Birkaç yıl içinde yüzde 10 olacağını düşünüyoruz. Servis kalitesini iyi tutan ve müşteri memnuniyetini sağlayan şirketler hızlı büyüyecek o nedenle.
Müşteriler kadın, kartlar erkeğin
* Ne kadar sıklıkla alışveriş yapılıyor?
Her 3 saniye de bir ürün satılıyor. Ortağım Begüm Tekin’le daha altıncı aydan itibaren yatırımcı ortaklardan teklifler aldık. Siteyi 300 bin dolar başlangıç sermayesiyle kurdum. Şu anda dünyanın en büyük teknoloji fonu New York merkezli Kleiner Perkins ve Tiger Global ortağımız. Kleiner biliyorsunuz Amazon, Google ve Twitter gibi şirketlerin de yatırımcısı. ABD eski Başkan Yardımcısı Al Gore da yatırımcımız. Türkiye’ye geldiğinde yatırım yaptığı şirketi görmek istedi. Merkezimizi ziyaret etti.
* Müşterilerinizin ne kadarı erkek ne kadarı kadın?
6.5 milyon aktif müşterinin yüzde 80’i kadın, yüzde 20’si erkek. Kredi kartı ödemelerinden bakarsanız ise yüzde 75’i erkek. Kadınlar daha çok erkeklerin kredi kartını kullandıkları için ödeme üzerinden bakarsanız erkekler ağırlıklı.
* Modada ihtiyaç gördünüz ve buna yatırım yaptınız. Şu an yatırım yapsanız neye yapardınız?
Oyun sektörüne yaptım. Sidar Şahin’in kurucusu olduğu Peak Games adlı oyun sitesine yatırım yaptım. Milyonlarca kişi bu siteye giriyor. İkinci moda sitemiz
http://www.modagram.com’u açtık. Çok da iyi gidiyor. Çok değişik markalar var orada. Siteyle aynı adı taşıyan kendi markamızı yarattık. Bu markanın koleksiyonları da sitede satılıyor. Erkek koleksiyonları da satılıyor. Bu sitemizde çocuk ve ev tekstili, aksesuarı ürünleri yok. Bu site fırsat sitesi değil. Normal sezon ürünleri satılıyor. Her markanın her ürünü değil koleksiyonlardan seçilmiş ürünleri satılıyor. Moda butik havasında full fiyattan satış… İkinci bebeğimiz bu… Sağlık sektörünün çok gelişeceğine inanıyorum. Hatta doktorsitesi.com diye bir site açtık.
* Üretime de girdiniz yani…
Evet, birkaç ay önce kendi markamızı yarattık. Bir tasarım ekibi kurduk. 100 atölyeye fason üretim yaptırıyoruz. Bu yıl deri detaylar, dantel detaylar çok moda. Bu sitede tüm Türkiye’de 48 saat içinde sipariş teslimi yapılıyor.
‘Türk kadınları sonsuza kadar ayakkabı alabilir’
* Kadınlar en çok ne alıyor?
Elbise ve ayakkabı. Bu site vasıtasıyla Türk kadınlarının sonsuza kadar ayakkabı alabileceklerini gördüm. İnanılmaz sipariş veriyorlar. Ayakkabıyı çok seviyorlar. Bunu kendi aramızda da tartıştık. Belki de yollarımızın tozlu ve kötü olması etkilidir. Ayakkabıyı çok sevdikleri ortada. Yeter ki fiyatı ucuz olsun… Türk kadınındaki ayakkabı sevgisi sanmıyorum ki hiçbir ülkede olsun… Erkekler ise gömlek ve tişört…
n Sizin kaç çift ayakkabınız var?
200. Benim de ayakkabı zaafım var…
Önümüzdekİ yıl yurt dışına açılıyor
* Türkiye’den milyar dolarlık internet şirketleri bir gün çıkacak mı?
Bizim hedefimiz bu. 2015’te 1 milyar dolarlık değerlemeye gelmek istiyoruz. Projeksiyonlarımızı buna göre yapıyoruz.
* Hangi adımlarla bunu sağlayacaksınız?
Trendyol ve Modagram sitemiz Türkiye’de daha da büyüyecek. Ama sadece lokal kalarak bunu sağlayamayız. Önümüzdeki yıl yurtdışına satışa başlayacağız.
* Amazon modeli ile büyüyeceksiniz yani…
Aynen. Yabancı müşterilerimiz Dubai’den, Kuveyt’ten, İtalya’dan Trendyol ve Modagram’a girip alışveriş yapılabilecek. Buradan yollayacağız siparişlerini. Bu gerçekten çok zor bir operasyon. Ciddi yatırım isteyen bir operasyon. Bütün altyapıyı buna göre uyarlayacağız. Yazılımı yaptık. Tuzla’da 12 bin metrekarelik depomuzu hazırladık. Dünyada Amazon bunu çok iyi yaptı. Biz de modanın Amazon’u olmak istiyoruz. Türkiye bir tekstil cenneti. Çok kaliteli ürünler, çok özel tasarımcılarımız var. Ne zaman bir Türk tasarımcının kıyafetini giysem yurtdışında birisi yaklaşıp mutlaka, “Kıyafetiniz nereden?” diye soruyor. Türk markalarının yurtdışına açılması için bir platform olacağız. Binlerce marka bu şekilde yurtdışına açılmış olacak. Bizim hedefimiz Türk tasarımcılarını, markalarını, konfeksiyonunu dünyaya tanıtabilmek. İlk etapta Ortadoğu ile başlayacağız. Sonra Avrupa, Amerika ve Asya’dan gelecek siparişleri karşılayacağız.
3 milyon üyenin altı zarar yazıyor
* Sizinki gibi bir sitede para kazanmak için ne kadar üyeye sahip olmalı?
İnternet işinde kesinlikle büyümeniz gerekiyor. Biz hırsımızdan değil internette iş yapmanın dinamikleri böyle işlediği için bu kadar hızlı büyüyoruz. Bu sektörde ufak ufak büyüyüp de kalan görmedim. Başarılı şirketlerin hepsi hızlı büyüyenler. Böyle bir işte en az 3 milyon üyeniz olmalı. Altı zarardır.
WWF‘den gelen aşağıdaki maili alınca ben ve benim gibi çevre dostu arkadaşım Esen ile Haydarpaşa’da buluşup bu çok renkli mitinge katıldık.Yeşil Kagider pankartlarımız olmadığı için üzgündük, ama aktivist gençler hemen elimize “Diren Gezegen” pankartları verdiler.
Başta kömür olmak üzere iklim krizini derinleştiren enerji kaynaklarına “Hayır” diyeceğiz. Tüm dünyada onlarca farklı şehirde destek eylemleri düzenlenecek.
Bizde Esen ile bir anda grubun içinde onlarla bütünleştik.Tema’nın gömlekleri üstümüzde, pankartlar elimizde düdüklerimizi müziğe uydurmaya çalışarak, grubu seyretmeye, fotoğraflamaya da çalışarak yürüdük.
Dünyaca bilinen insan hakları aktivisti Güney Afrikalı Dr. Kumi Naidoo da mitinge katılarak çevrecilere destek verdi. Naidoo ile birlikte sahneye çıkan bir grup, Nelson Mandela için pankart açtı. Mitingde konuşan ünlü aktivist, “Demokrasi işte budur. Bu, demokrasinin neye benzediğinin göstergesidir. Demokrasinin sadece oyla olduğunu düşünenlerin tekrar düşünmesi lazım. Tüm kıtalardan toplanan insanlar burada, kömürün bitmesi gerektiğini gösteriyoruz. Siyasetçiler ve işletmeciler kömürün zararını inkar edemezler. Kömüre yapılacak bir kuruluşluk daha yatırım çocuklarımız ve torunlarımızın ölümünü anlamına geliyor” dedi.
yaz-gi 